Is mijn kind er klaar voor? Alles over zindelijk worden + tips voor jou als ouder

Wat bedoelen we met zindelijkheid?

Zindelijkheid betekent dat een kind aanvoelt wanneer de blaas of darmen vol zitten – en weet: ik moet naar het toilet. Daarnaast is een kind in staat dit een tijdje op te houden wanneer nodig. Ook moet een kind motorisch in staat zijn om naar het toilet te gaan (bijvoorbeeld zelfstandig kunnen lopen en zitten). Zindelijk worden gebeurt meestal eerst overdag, en later ook ’s nachts. En ja, een ‘ongelukje’ hoort er zeker bij - soms is een kind gewoon even te druk met spelen om het op tijd door te hebben. Dat is heel normaal.

De ontwikkeling van zindelijkheid verloopt bij elk kind anders. Waar het ene kind met een paar dagen consequent oefenen overdag al volledig zindelijk is, kan een ander kind hier een langere tijd mee bezig zijn. Zindelijk worden is een vaardigheid, net als leren lopen of fietsen. Het gaat stap voor stap, met vallen, opstaan en steeds weer een beetje groeien.

Hoe weet je of je kind klaar is om zindelijk te worden?

Kinderen die zindelijk worden, ontwikkelen een aantal lichamelijke, sociale en cognitieve kenmerken. Belangrijke signalen zijn: zelfstandig kunnen lopen, stabiel kunnen zitten, controle over de bekkenspieren hebben, kunnen aangeven wat ze willen en een (korte) instructie kunnen opvolgen. Een ander kenmerk is nieuwsgierigheid: je kind wil bijvoorbeeld mee naar het toilet of wil graag helpen met doortrekken.

Een ander voorbeeld is dat kinderen aangeven dat ze het fijner vinden om schoon te zijn - ze willen dan bijvoorbeeld hun natte luier uit. Wist je dat de eerste kenmerken al rond de 18 maanden ontwikkeld kunnen zijn? Vanaf 18 maanden kan een kind dus al klaar zijn voor zindelijkheidsontwikkeling. Gemiddeld zien we dat kinderen rond de 24 maanden de meeste kenmerken hebben ontwikkeld.

Zindelijkheid: hoe kun je als ouder hieraan bijdragen?

Wat belangrijk is, is om het zindelijk worden laagdrempelig en spelenderwijs te ontwikkelen. Zet een potje op een plek waar je kind makkelijk bij kan, en leg uit of laat zien waarvoor het is. Je kunt ook kiezen voor een brilverkleiner voor op het toilet, wel bij voorkeur met een voetensteuntje erbij. Het is qua houding belangrijk dat kinderen steun voelen onder de voeten en niet teveel hoeven te balanceren op een hoge wc.

En niet geheel onbelangrijk; kies een moment waarop jij als ouder ook de rust en ruimte voelt om hiermee aan de slag te gaan.

Een aantal tips voor thuis

• Tip 1: Gebruik positieve bekrachtiging en volg je kind

  Als je kind nog weinig interesse toont, kun je je kind wel uitnodigen om het potje of toilet te proberen, maar gebruik geen dwang en geef de ruimte als er nog geen belangstelling is. Moedig succes aan, blijf positief bekrachtigen en reageer begripvol bij ‘ongelukjes’.
  
  

• Tip 2: Wees consequent in het begeleiden van je kind

  Plan vaste momenten in waarop je je kind naar de wc of het potje laat gaan, bijvoorbeeld voor of na het eten, voor of juist na het slapen. Lees samen boekjes over zindelijkheid en beloon succes altijd, bijvoorbeeld met een complimentje.
  
  

• Tip 3: Neem de tijd

  Elk kind heeft een eigen tempo. Het proces van zindelijk worden kan weken tot maanden duren, dus blijf geduldig en ondersteun je kind op een rustig tempo. Soms kan het even een periode wat minder gaan. Dat is helemaal niet erg, dan pak je het later gewoon weer op.
  
  

• Tip 4: Werk samen met de kinderopvang

  Stem je aanpak van thuis af met de pedagogisch medewerkers op de groep. Dezelfde aanpak zorgt namelijk voor een grotere kans op succes in het proces van zindelijk worden. Hoe fijn is dat?